طراحی مدل ارزیابی اثرات آینده نگاری علم، فناوری و نوآوری(sti)

جامعه آینده نگاری برای اینکه بتواند به عنوان یک حرفه ی مورد توجه، به حرکت رو به جلوی خود ادامه دهد نیازمند تعریف و ارزیابی منظم اقداماتش می باشد. با وجود تلاش های ارزشمندی که تاکنون بر اساس کارکردهای سیاستی آینده نگاری برای بررسی اثرات آینده نگاری در سیاست گذاری صورت گرفته است ولی پرداختن به این موضوع در قالب یک مدل ارزیابی، به عنوان یک کمبود در ادبیات تلقی می شود. لذا تحقیق حاضر با ارائه مدلی برای ارزیابی اثرات آینده نگاریsti بر سیاست گذاری، به دنبال پر کردن این خلأ می باشد. در این راستا تحقیق حاضر بر پارادایم جدید ارزیابی که در آن به ارزیابی به عنوان بخشی از فرایند مستمر یادگیری سیاستی توجه میشود تاکید دارد و به نقش آینده نگاری به عنوان ابزار هوشمند راهبردی در سیاست گذاری توجه می شود. روش تحقیق مورد استفاده، از نوع ترکیبی با رویکرد طراحی اکتشافی ترتیبی است که در آن ابتدا داده های کیفی و سپس داده های کمی گردآوری و تجزیه و تحلیل می شود. ابتدا در بخش کیفی، به منظور شکل دادن به مدل مفهومی تحقیق از دو روش کیفی فراترکیب و تحلیل تطبیقی پایدار استفاده شده است. در بخش کمی به منظور اعتبار سنجی مدل پیشنهادی ابتدا پرسشنامه نظر سنجی از خبرگان تهیه شد، این پرسشنامه در میان جمعی از متخصصان و کارشناسان آینده نگاری و سیاست گذاری کشور به روش نمونه گیری گلوله برفی توزیع شد و بعد از تایید مدل توسط این متخصصان، آن در یک مورد واقعی در کشور اجرا شد. در این راستا نقشه جامع علمی کشور به عنوان یک سند سیاستی درنظر گرفته شد تا اثرات پایلوت آینده نگاری مناسب ترین فناوری های کشور(پامفا1404) در آن سنجیده شود. ابزار گردآوری داده ها در این مرحله نیز پرسشنامه می باشد و روش نمونه گیری، گلوله برفی می باشد. پاسخ دهندگان به این پرسشنامه جمعی از متخصصینِ دست اندرکار و آگاه به پرژوه پامفا1404 و سند نقشه جامع علمی کشور می باشند. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، مدل ارزیابی اثرات آینده نگاریsti تایید شد. بدین ترتیب، ابعاد سه گانه هوشمندی سیاستی، کارکردهای سیاستی آینده نگاری و عناصر محیط پیاده سازی هوشمندی سیاستی برای مدل ارزیابی اثرات آینده نگاری stiطراحی و تبیین شد.